تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم (کتاب)
تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم (عج) کتابی درباره مهدویت و غیبت امام عصر(ع) اثر جاسم حسین است که به زبان انگلیسی تألیف شد. در این کتاب با نگاهی تاریخی به مهدویت و همچنین به تاریخ سازمان وکالت و نقش آن در دوران غیبت صغری می‌پردازد.
عنوان اصلی کتاب (The Occultation of the Twelfth Imam, A Historical Background) است و محمدتقی آیت‌اللهی آن را به فارسی برگرداند.
درباره مؤلف
جاسم محمد حسین اهل عراق و کارشناس تاریخ اسلام است که تحصیلات خود را در بصره، بغداد و ادینبورگ به انجام رسانده و دکترای خود را از دانشگاه ادینبورگ اخذ کرده است و از آن تاریخ در بخش مطالعات اسلامی و خاورمیانه دانشگاه ادینبورگ، دوره تحقیقات فوق دکتری را ادامه می‌دهد. وی مقالات و کتاب‌های محققانه دیگری به زبان‌های انگلیسی، عربی و اردو به چاپ رسانده است.
ساختار
جاسم حسین مباحث کتاب را از زمان امام صادق(ع) آغاز می‌کند و مطالعه جامعی در زمینه‌های تاریخی که به غیبت امام زمان منجر شد، انجام می‌دهد. او با ذکر کلیه متون مشهور و متقن، شواهد مربوط به غیبت امام دوازدهم را ارائه داده و قائم‌بودن آن امام را اثبات می‌کند.
مترجم کتاب معتقد است نویسنده، مطالعه‌ای تفصیلی را در نهضت شیعه امامیه از زمان امام ششم تا آخر غیبت صغرای امام دوازدهم(ع) انجام داده و آنچه ارائه می‌شود تصویر روشنی از سازمان مخفی وکالت با پیروانی در سراسر جهان اسلام است که با اعتقاد به امام معصوم به عنوان قطب سازمان، قادر به حفظ تمامیت اسلام از گزند رویدادهای روزگار بودند.
سازمان وکالت در عصر غیبت صغری ادامه حرکتی بود که از عصر امام صادق(ع) پدید آمد و با گزینش وکلا و اعزام آنان به مناطق شیعی محقق شد. البته برخی از محققین، شروع سازمان وکالت را از زمان امام کاظم(ع) می‌دانند.
- همچنین ببینید: سازمان وکالت
محتوای کتاب
کتاب از یک مقدمه، هفت فصل و یک نتیجه‌گیری تشکیل شده است:
- مقدمه در معرفی منابع اولیه و بررسی آنها
- فصل اول: نقش احادیث در غیبت امام دوازدهم
- فصل دوم: نقش امامان در فعالیت‌های مخفی و تأثیر آن بر تکامل تدریجی غیبت
- فصل سوم: دیدگاه‌های امامیه درباره امام غائب و ولادت آن حضرت
- فصل چهارم: بازتاب فعالیت‌های مخفی امام دوازدهم(عج) در اقدامات سفیران آن حضرت
- فصل پنجم: فعالیت‌های مخفی دومین سفیر امام دوازدهم
- فصل ششم: دوران نوبختی، سومین سفیر
- فصل هفتم: سفیر چهارم و غیبت کبرای امام دوازدهم.
ویژگی‌ها
- این اثر اثبات می‌کند که آن امام منتظر و موعود، امام دوازدهم(عج) شیعیان است که در پرده غیبت به سر می‌برد و زمانی که علایم ظهور مندرج در حدیث نبوی آشکار شود، ظهور خواهد کرد.
- مؤلف با تکیه بر منابع قدیمی و اصیل شیعه با تحقیقی عمیق، زمینه‌های تاریخی غیبت امام را از زمان امام صادق (ع) بررسی و قائمیت امام زمان را اثبات می‌کند.
- رعایت اصل ریشه‌یابی دقیق نسبت به حوادث عصر غیبت صغری، موجب پدید آمدن امتیاز خاص و شاید منحصر به فردی در این اثر شده و آن همانا پرداختن به مساله سازمان وکالت و نگاه دقیق و تفصیلی به آن است.
- این اثر از جمله معدود منابع تحقیقی و پژوهشی پیرامون عصر غیبت صغری است که با دید تحلیلی - انتقادی به بررسی وضعیت سیاسی، اجتماعی، دینی و فرهنگی این عصر پرداخته است.
- از ویژگی‌ها و امتیازات این اثر آن است که مؤلف سعی کرده است که حوادث و جریانات موجود در عصر غیبت صغری را با ملاحظه ریشه‌های تاریخی آن در عصر حضور ائمه بررسی کند. ایشان به ذکر احادیثی می‌پردازد که از دیرباز درباره مهدی(عج) در میان شیعیان رایج بوده است و مشخصا اثبات می‌کند که مهدی موعود(عج)، همان امام دوازدهم شیعیان است.
- مؤلف در موارد بسیاری، فراتر از ظواهر نصوص حرکت کرده و از خلال نصوص تاریخی توانسته است پیام، نص یا لوازم آن را نیز استکشاف کند.
- از آن جا که کشف روابط درون گروهی شیعه در عصر غیبت صغری و ارتباطات شیعیان با سفرای ناحیه مقدسه، نقش بسیار مهمی در شناخت دقیق وضعیت سیاسی و اجتماعی شیعه در این عصر دارد، لذا مؤلف ضمن نگاه دقیق به مسایل عصر نواب اربعه با بهره گیری از منابعی که بعضا شهرت چندانی ندارند، سعی کرده است یک چارچوب منطقی را برای ترسیم وقایع این عصر فراهم آورد.
- این اثر در زبان انگلیسی، اولین تالیفی است که به وجود امام دوازدهم علیه‌السلام به طور کامل بحث کرده و آن را اثبات کرده است. البته به زبان عربی، اردو و فارسی نیز ترجمه شده است.
- گرچه مؤلف سعی کرده است اسامی اعضای سازمان وکالت را از عصر امام صادق علیه‌السلام به بعد کشف و در جای خود نقل کند و تا حدود زیادی نیز در این جهت موفق بوده، اما در برخی موارد، معرفی کامل نبوده است و در مواردی، افرادی را به عنوان وکیل معرفی کرده که وکالتشان اثبات نشده است.
ترجمه و چاپ
ترجمه فارسی این اثر با عنوان «تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم (عج)» توسط محمدتقی آیت‌اللهی در تهران و در انتشارات امیرکبیر صورت گرفت.
پانویس
منابع
- جاسم محمد حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ترجمه محمد تقی آیت‌اللهی، تهران، امیرکبیر، ۱۳۸۵ش.
- نصوری، محمدرضا، معرفی و بررسی کتاب «تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم(عج)، قم : موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان، ۱۳۸۷ش.